1. Milletler Cemiyeti Nedir?
Milletler Cemiyeti (İngilizce: League of Nations), I. Dünya Savaşı’nın ardından 1919 yılında kurulan, uluslararası barışı ve güvenliği korumayı amaçlayan bir örgüttü. Cemiyetin kuruluşu, 1919 Paris Barış Konferansı’nda kabul edilen Milletler Cemiyeti Misakı (Covenant of the League of Nations) ile gerçekleşmiştir. Merkezi Cenevre (İsviçre) olan bu örgüt, daha sonra yerini 1945’te kurulan Birleşmiş Milletler’e bırakmıştır.
2. Türkiye’nin Cemiyete Katılım Süreci
a. Başlangıçta Neden Katılmadı?
- 1920 Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti Cemiyet dışında bırakıldı.
- Lozan Antlaşması (1923) ile Türkiye, uluslararası alanda tanınmasına rağmen, Milletler Cemiyeti’ne üye olmadı. Bu durum, Türkiye’nin genç bir cumhuriyet olarak önce iç sorunlarını çözmeye ve dış politikada bağımsızlık ilkesine öncelik vermesine dayanıyordu.
b. Katılım Yılı: 1932
Türkiye, 18 Temmuz 1932 tarihinde Milletler Cemiyeti’ne katıldı. Bu üyelik, Türkiye’nin uluslararası alanda kabulü açısından önemli bir gelişmeydi.
3. Katılımın Nedenleri ve Süreci
Nedenler:
- Uluslararası itibar kazanma arzusu
- Barışçıl dış politika izlenimi verme
- Batı ile diplomatik ilişkileri geliştirme
- Balkan Antantı gibi bölgesel ittifaklara zemin hazırlama
- İtalya’nın emperyalist politikalarına karşı güvenlik arayışı
Süreç:
- Türkiye, üyelik başvurusunu kendisi yapmadı; İspanya’nın teklifiyle aday gösterildi.
- Cemiyet Konseyi ve Genel Kurulu, Türkiye’nin üyeliğini oy birliğiyle kabul etti.
- Türkiye, Cemiyet’e hem üye hem de bir süreliğine konsey üyesi olarak katıldı.
4. Katılımın Sonuçları
- Türkiye’nin uluslararası saygınlığı arttı.
- Barışçı bir dış politika izlediği imajı güçlendi.
- Lozan sonrası normalleşme süreci hızlandı.
- Cemiyet aracılığıyla bazı sınır sorunlarında arabuluculuk imkânı sağlandı (özellikle Hatay meselesinde bu etki görülür).
5. Sonuç
1932’de Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne katılması, Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesinin bir yansımasıdır. Türkiye bu adımla hem iç hem de dış politikada istikrar sağladığını göstermiştir. Her ne kadar Milletler Cemiyeti II. Dünya Savaşı’nın önlenmesinde başarısız olsa da, Türkiye için bu üyelik önemli bir diplomatik kazanımdı.