Türkiye’de, 2025 itibarıyla engelli rapor oranlarına ve yönetmelikte yapılan en önemli güncellemeler şunlardır:
🧩 Engelli Rapor Oranlarının Hesaplanması
- Önceki Balthazard yöntemiyle birden fazla rahatsızlığın toplamı hesaplanırken, yeni yönetmelikle sadece en yüksek oranlı hastalık üzerinden değerlendirme yapılıyor; diğer hastalıklar hesaba katılmıyor
- Örneğin, görmede %50, işitmede %25 oranı varsa, rapor %50 üzerinden veriliyor.
🔢 Engel Oranı Sınıfları ve Haklar
- %40 ve üzeri: “Engelli” kabul edilir (%40–59 üçüncü derece, %60–79 ikinci derece, %80+ birinci derece
- Bu oranlarla erken emeklilik, vergi indirimi, engelli kimlik kartı, toplu taşımada indirim, kamuda işe alım gibi haklar kazanılıyor
🏍️ Araç Alımı ve ÖTV Muafiyeti
- %90 ve üzeri rapora sahip olanlar:
- %100 ÖTV muafiyeti,
- Taşıtları eş veya üçüncü derece akrabalar tarafından da kullanılabiliyor (B sınıfı ehliyet şartı olabilir)
- %40–89 arasında oranı olanlar:
- %26,3 ÖTV indirimi sağlanabiliyor,
- Aracın otomatik vites ya da özel donanımlı olması, ayrıca sürücü sertifikası gerekebiliyor
- Ayrıca yerli üretim oranı en az %40 olma şartı getirildi
👵 Erken Emeklilik ve Çalışma Gücü Kaybı
- 15 Ocak 2025’ten itibaren, emeklilikte artık “engel oranı”na ek olarak SGK sağlık kurulları tarafından belirlenen ‘çalışma gücü kaybı oranı’ da ön planda
- Parçalı oranlar önceki gibi toplu şekilde değerlendirilmez,
- Komisyon, çalışmaya devam edebilme ihtimalini göz önünde bulundurabilir.
- Kontrol muayeneleri sıklaştı; yeni değerlendirmede oran düşerse emeklilik hakları sona erebilir
- Emeklilik süresi:
- %40–49 oran: 18 yıl sigortalılık + 4.100 gün prim
- %60+ oran: 15 yıl + 3.700 gün prim
🌟 Belirli Hastalıklarda Belirlenen Oranlar
- Örnek olarak:
- Akondroplazi: %40 rapor oranı,
- Cam kemik hastalığı olan yetişkinlere ise %50 oran veriliyor
Ayrıca Down sendromu gibi bazı durumlarda rapor infazı süresiz kılındı; bir kez rapor alındığında tüm hizmetler için bu rapor geçerli kabul edilecek
📋 Özet Tablo
Engel Oranı | Haklar (Özet) |
---|---|
%40–59 | Engelli sayılır; vergi indirimi, toplu taşıma indirimi, sınırlı emeklilik hakları |
%60–79 | Daha yüksek derece engelli; erken emeklilik şartları düştü |
%80+ | Birinci derece engelli; en fazla haklar, en kısa emeklilik süresi |
%90+ | ÖTV’siz araç alımı; tam muafiyet, araç kullanım esnekliği |
Bu güncellemelerle birlikte engelli raporlarında oran hesaplama yöntemi sadeleşti, erken emeklilik ve araç alımı kriterleri daha netleşti. Özellikle çalışma gücü kaybı üzerinden yapılan değerlendirmeler, bireylerin hak kazanımında ciddi değişikliklere neden oldu.
Yardımcı olabildiysem memnun oldum. Daha fazla sorunuz olursa seve seve yanıtlarım!