Akdeniz Paktı (1936) — diğer adıyla “Akdeniz Antantı” veya “Akdeniz İttifakı”, 1936 yılında Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında imzalanan bir güvenlik ve iş birliği anlaşmasıdır.
🔹 Akdeniz Paktı’nın Oluşumu
📅 İmzalanma Tarihi:
30 Ekim 1936
📍 Yer:
Ankara, Türkiye
🔹 Paktın Tarafları:
- Türkiye
- Yunanistan
- Romanya
- Yugoslavya
🔹 Paktın Amacı:
- Akdeniz’de barış ve istikrarı korumak.
- İtalya’nın yayılmacı politikalarına (özellikle Habeşistan’ı işgali ve Akdeniz’deki faaliyetleri) karşı önlem almak.
- Bölgesel güvenliği sağlamak ve sınırların korunmasını temin etmek.
- Milletler Cemiyeti ilkelerine bağlı kalmak.
🔹 Tarihsel Bağlam:
- 1935-1936 yıllarında Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya, Etiyopya’yı (Habeşistan) işgal etti.
- Bu durum, özellikle Türkiye gibi Akdeniz’e kıyısı olan ülkeleri tedirgin etti.
- Türkiye, Lozan’dan sonra barışçı dış politikasını sürdürürken bölgesel ittifaklarla güvenliğini pekiştirmek istedi.
- Akdeniz Paktı, Türkiye’nin bölgesel ittifak politikasının bir parçasıdır. Bu kapsamda Balkan Antantı (1934) ve Sadabad Paktı (1937) ile birlikte değerlendirilir.
🔹 Önem ve Sonuçları:
- Türkiye, bu paktla birlikte Akdeniz’deki statükonun korunmasında aktif rol almış oldu.
- Pakt, İtalya’ya karşı bir caydırıcı mesaj verdi.
-
Ancak pakt zorunlu bir askeri ittifak içermedi, daha çok diplomatik iş birliği niteliğindeydi.
- Dünya Savaşı’nın çıkması ve İtalya’nın Almanya ile ittifakı sonrası paktın etkinliği azaldı.
🔹 Ek Bilgi:
- İngiltere ve Fransa paktın oluşumunu desteklemiş, ancak doğrudan taraf olmamışlardır.
- Bu pakt, Türkiye’nin çok taraflı dış politika yaklaşımını ve barışçı tutumunu yansıtan önemli adımlardan biridir.
İstersen, bu paktı Balkan Antantı ya da Sadabad Paktı gibi diğer bölgesel ittifaklarla da karşılaştırabilirim.
Ekpss Bilgi ekpss hakkında bilgi ve derslerin oldugu web sitesidir.