Briand-Kellogg Paktı (1928), savaşın bir ulusal politika aracı olarak kullanılmasını reddeden ve uluslararası anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesini öngören önemli bir uluslararası barış antlaşmasıdır. Pakt, adını Fransa Dışişleri Bakanı Aristide Briand ve ABD Dışişleri Bakanı Frank B. Kellogg‘dan alır.
🔹 Temel Bilgiler
Başlık | Bilgi |
---|---|
📅 İmzalanma Tarihi | 27 Ağustos 1928 |
📍 İmza Yeri | Paris, Fransa |
📜 Resmî Adı | Savaşın Yasaklanmasına Dair Genel Antlaşma (General Treaty for Renunciation of War as an Instrument of National Policy) |
🕊️ Amacı | Savaşın bir politika aracı olarak kullanılmasının reddi ve uluslararası barışın korunması |
🔹 İmzacı Devletler
İlk başta antlaşmayı imzalayan ülkeler:
- Fransa
- ABD
- Almanya
- İngiltere
- İtalya
- Japonya
- Belçika
- Polonya
- Çekoslovakya
📝 Zamanla 60’tan fazla ülke pakta katıldı.
📌 Türkiye, bu pakta 1929 yılında taraf oldu.
🔹 Antlaşmanın Temel İlkeleri
- Taraf devletler birbirlerine karşı savaş ilan etmeyeceklerini taahhüt eder.
- Anlaşmazlıkların çözümünde barışçıl yolların kullanılması esas alınır.
- Savaşın, devletlerarası ilişkilerde bir çözüm yöntemi olarak meşru kabul edilmemesi vurgulanır.
🔹 Neden İmzalandı?
- I. Dünya Savaşı sonrası dünya kamuoyunda büyük bir savaş karşıtlığı oluştu.
- Özellikle ABD ve Fransa, yeni bir savaşın çıkmasını engellemek için hukuki ve diplomatik önlemler almak istedi.
- Uluslararası barışı sağlama amacıyla sembolik bir adım olarak bu pakt hazırlandı.
🔹 Türkiye’nin Katılımı
- Türkiye, 8 Nisan 1929’da pakta katılmıştır.
- Bu katılım, Türkiye’nin barışçı dış politika anlayışını ve uluslararası topluluk içinde yer alma isteğini gösterir.
- Türkiye ayrıca bu süreçte Lozan Antlaşması’nın hükümlerine sadık kalmayı ve yeni savaşlara karşı olduğunu yeniden ilan etmiş oldu.
🔹 Değerlendirme ve Etkileri
Konu | Açıklama |
---|---|
✅ Olumlu Yönleri | – Savaşı reddeden ilk büyük uluslararası hukuk belgelerinden biridir.- Uluslararası toplumda barış fikrini teşvik etti. |
❌ Sınırlılıkları | – Yaptırım gücü yoktu, yalnızca bir “iyi niyet” belgesiydi.- 1930’larda Almanya, Japonya ve İtalya’nın saldırgan politikaları karşısında etkisiz kaldı. |
📚 Tarihsel Önemi | – II. Dünya Savaşı’nın ardından kurulan Birleşmiş Milletler Şartı gibi belgeler için temel oluşturdu. |
🔹 İlgili Diğer Antlaşmalar
Antlaşma | İlişkisi |
---|---|
Litvinov Sözleşmesi (1929) | Briand-Kellogg Paktı’nın Sovyetler ve komşu ülkeler arasında bölgesel uygulamasıdır. |
Locarno Antlaşmaları (1925) | Avrupa’da sınır güvenliği ve barış ortamını sağlama çabalarının bir parçasıdır. |
Milletler Cemiyeti (1920) | Benzer şekilde uluslararası barışı korumayı amaçlayan ancak zayıf kalan bir kuruluştur. |
🔚 Sonuç
Briand-Kellogg Paktı, idealist bir girişim olarak savaşın yasaklanmasını hedeflemiş, ancak 1930’lu yıllardaki saldırgan dış politikalar ve II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle etkisiz kalmıştır. Yine de, uluslararası hukukun gelişimi açısından önemli bir sembolik dönüm noktasıdır.
İstersen bu paktı, Türkiye’nin barışçıl dış politikası, Atatürk dönemi dış ilişkileri, ya da II. Dünya Savaşı öncesi uluslararası sistem bağlamında daha da detaylandırabilirim.