Enlem etkisi, Dünya üzerindeki bir yerin ekvatora olan uzaklığının, o yerin iklimini, sıcaklığını, güneş ışınımını ve hatta bitki örtüsünü belirgin şekilde etkilemesi durumudur.
Temel Noktalar:
-
Güneş ışınlarının geliş açısı değişir:
- Ekvator’a yakın yerlerde güneş ışınları dik veya dikine yakın açıyla gelir → daha fazla ısınma olur.
- Kutuplara yaklaştıkça ışınlar daha eğik gelir → daha az ısınma olur.
-
Sıcaklık değişimi:
- Enlem arttıkça (Ekvator’dan kutuplara gidildikçe) sıcaklık genellikle azalır.
- Tropikal kuşakta yıl boyunca sıcaklık yüksektir, kutuplarda ise düşüktür.
-
İklim kuşakları oluşur:
- Tropikal (sıcak)
- Subtropikal
- Ilıman
- Soğuk (kutup)
-
Günlük ve yıllık sıcaklık farkları etkilenir:
- Kutuplarda güneşin doğuş ve batışı daha az olur; bu durum aşırı soğuklara neden olabilir.
- Ekvator’da gündüz ve gece süresi yıl boyunca birbirine yakındır.