Ekpss Bilgi ekpss hakkında bilgi ve derslerin oldugu web sitesidir.
Matematiksel konum, bir yerin enlem ve boylam değerleriyle belirlenen konumudur. Bu konum, özellikle enlem açısından iklim üzerinde önemli etkilere sahiptir. Boylam ise daha çok yerel saat gibi zamanla ilgili unsurları etkiler.
📌 Matematiksel Konuma Göre İklimi Etkileyen Unsurlar
1. 🌐 Enlem
En önemli etkendir. Bir yerin ekvatora olan uzaklığı (enlemi), güneş ışınlarının geliş açısını ve dolayısıyla sıcaklık, ışınım süresi, iklim tipi gibi faktörleri etkiler.
Enlem etkisiyle:
- Güneş ışınlarının geliş açısı azalır → sıcaklık düşer.
- Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklık kademeli olarak azalır.
- İklim kuşakları oluşur: Tropikal → Subtropikal → Ilıman → Soğuk (Kutup)
- Bitki örtüsü ve tarım ürünleri çeşitliliği değişir.
2. 🕒 Boylam
Boylam doğrudan iklimi etkilemez ancak dolaylı olarak gün doğumu/batımı saatlerini ve yerel saat farklarını etkiler. Bu durum, güneşlenme süresi gibi unsurları küçük ölçekte etkileyebilir, ama iklim üzerinde belirleyici değildir.
3. 🌎 Yarımküre (Kuzey–Güney) Konumu
- Kuzey Yarımküre’de yaz yaşanırken Güney Yarımküre’de kış olur.
-
Denizlerin ve karaların dağılımı nedeniyle yarımküreler arasında mevsimlerin şiddeti farklı olabilir.
- Örn: Güney Yarımküre’de yaz daha ılımandır çünkü deniz etkilidir.
4. 🌞 Güneş ışınlarının geliş açısı
Bu da enlemle doğrudan bağlantılıdır. Güneş ışınları yere ne kadar dik gelirse:
- O kadar fazla enerji iletir.
- Yüzey o kadar çok ısınır.
- Sıcaklık yükselir.
📌 Özetle:
Matematiksel konuma göre iklimi etkileyen temel unsur enlemdir.
| Unsur | Etkisi |
|---|---|
| Enlem | Sıcaklık, iklim kuşağı, bitki örtüsü |
| Boylam | Yerel saat, dolaylı olarak güneşlenme süresi |
| Yarımküre | Mevsimlerin farklılığı |
| Güneş ışınım açısı | Isınma oranını belirler |
